ROMALILARIN TOPLUMSAL YAPISI

Roma’nın kökenleri, Troia’dan gittiği varsayılan Aineas isimli kahramana dayandırılır ve Roma imparatorları periyodik olarak Troia’yı ziyaret ederler ve kurbanlar adarlardı.

Roma’nın kökenleri, Troia’dan gittiği varsayılan Aineas isimli kahramana dayandırılır ve Roma imparatorları periyodik olarak Troia’yı ziyaret ederler ve kurbanlar adarlardı. Romalılardan önce o bölgede M.Ö.800’lerden itibaren Etrüskler bulunmaktaydı. Güneydeki Yunan kolonileri ile sıkı ilişkiler söz konusuydu ve bu durum at arabası yarışı, gladyatör dövüşleri, kemerli yapılar, su kemerleri ve kanalizasyon sistemleri gibi, Roma kültürüne etki etmekteydi.

Roma’nın kuruluşu Aineas’ın (Troia’dan İtalya’ya göç eden kişi) soyundan gelen Romulus ve Romus adlı kişiler tarafından yapılır ve M.Ö.753’te Tiber Nehri kıyısında Romulus tarafından Roma kenti kurulur. Roma devleti iki döneme ayrılır. Roma Cumhuriyet Dönemi (M.Ö.509-M.Ö.27) ve Roma İmparatorluk Dönemi’dir (M.Ö.27-Bizans’a kadar).

Roma’nın toplumsal yapısında bazı sınıflar bulunuyordu. Patrici (Patrizler) Roma’da ayrıcalıklı yurttaşlar sınıfının üyeleri oluyordu. İlk Roma senatosunun önderleri olarak ortaya çıktıkları sanılan ve pleblere Roma yurttaşlığının tanınmasıyla soylu üst sınıf durumuna gelen patriciler, M.Ö.400’lerden önce yargıçlık ve rahiplik görevlerini tekellerinde tutuyorlardı.
Plebler ayrıcalıklı patriciler sınıfı dışında kalan Roma yurttaşlarına verilen isimdi. Roma krallık döneminde plebler, Roma vatandaşı değil, Roma hukukundan yararlanan yabancılardı. Vatandaşlık kazanmaları, Roma Cumhuriyet Dönemi başlarında meydana gelmiştir.

Senatörlük ise büyük toprak sahibi kişilere verilen bir haktı. Zanaatçı veya esnaf, cumhuriyet dönemi boyunca, devletin soylu ailelerine mensup 300 kişiden oluşan senato tarafından yönetildi. M.Ö.336’da ilk pleb consül seçildi. Consül, Roma Cumhuriyeti’nde en yüksek iki devlet görevlisinden biriydi. Özel durumlarda, belli kişilere consüllerden daha geniş yetkiler veriliyordu. Consüller, Comitia Centuriata (yüzler meclisi) adlı halk meclisince 1 yıl için seçiliyordu ve senato ile orduyu yönetiyorlardı.

Dictatör, belirli bir dönem için gelen, olağanüstü yetkilere sahip devlet yöneticisiydi. Senatonun önerisi üzerine bir consül tarafından atanır ve halk meclisi tarafından onaylanırdı. Görev sürresi 6 ay olarak nitelendirilmekle birlikte, genellikle bunalım sona erdiğinde yetkilerini devrederdi. M.Ö.82’deki iç savaş nedeni ile Sulla, senato tarafından dictatör ilan edildi. M.Ö.44 ise Caeser kendini dictatör ilan etti.

Praetor ise mahkeme başlanları ve ülkeyi yönetenlere verilen isimdi. Çeşitli hukuk davalarına bakan, genel eğlence ve yarışların düzenlenmesinden sorumlu olan ve consüllerin yokluğunda yönetim yetkilerini kullanan adli görevlilerdi. Consüllük M.Ö.510’da krallığın kaldırılmasıyla doğdu. M.Ö.1.yüzyılın başlarında praetorler 8 kişi oldular. Aedilis, devlet binalarının yapılması ve halk festivallerinin düzenlenmesinden sorumlu 2 kişiydi. Quaestor ise devlet hazinesinden, cezai işlemlerden ve finansal işleri denetlemekten, ekonomiden sorumlu subaylardı.

Askeri güçte en önemli olanlar yaya lejyonlardı. Mızrak (pila), kılıç (gladius), ahşap hafif kalkan (scutum) ve zırhla donatılıyorlardı. 25 yıl görevden sonra lejyonlar, iyi bir gelir ve statü ile terhislerinde ikramiye ve toprak alıyorlardı. Yoksa Roma’ya gelip işleri karıştırıyorlardı. Genelde bireylerde 3 isim kullanılıyordu, ön isim, soy ve lakaptı (Örneğin: “Marcus Tullius Cicero” gibi). Savaş ya da köken gibi bir isim daha eklenebiliyordu (“Publius Cornelius Seipio Africanus” gibi). Kızlarda baba ismi olmuyordu. Pedagog ise zenginlerin evinde özel eğitim veren kişiydi. Çocuklara önce dil (gramaticus) ve konuşma (retorik) öğretiliyordu. Kız çocuklarına 1-2 (rakam) gibi basit isimler veriliyordu (sextilus-6, quintilis-5 gibi). Erkeklerde ise ay isimleri popülerdi (octo, decem gibi).

Roma’da herkes her istediğini giyemezdi. Tunika, pallium, toga, paenula erkeklerce giyilirken, tunika, palla kadınlarca giyilirdi. Tunika çok büyük olduğu için zor giyilirdi ve 2 kölenin tutması gerekirdi. Toga ise sarmalı olarak giyilirdi. İmparator mor renkli toga giyerken senatörler ise mor bantlı toga giyerlerdi.