Anıtkabir, Ankara'nın Çankaya ilçesinde yer alan ve Mustafa Kemal Atatürk'ün anıt mezarını içeren bir yapıdır.
Anıtkabir, Ankara'nın Çankaya ilçesinde yer alan ve Mustafa Kemal Atatürk'ün anıt mezarını içeren bir yapıdır. Emin Onat ile Orhan Arda'nın tasarımı olan Anıtkabir'in 1944'te başlanan inşası 1953'te tamamlanmıştır. Bu esnada Etnografya Müzesi'nde tutulan Atatürk'ün naaşı, 1953 yılının 10 Kasım tarihinde, yani Atatürk'ün ölümünün 15'inci yıldönümünde Anıtkabir'e taşındı.
Rasattepe, yerel olarak Beştepeler adıyla anılan bir Tümülüs alanıydı. Anıtkabir inşaatı sırasındaki toprak düzenlemeleri yapılırken, inşaat sahasında bulunan iki Tümülüs’ün de MÖ 8. yüzyıla uzanan Frig döneminden kaldıkları tespit edildi. Bunlardan birisi 8,5 m yüksekliğinde, 50 m yarıçapında yığma bir tepeydi ve 2,5 × 3,5 m boyutlarında, ardıçtan sandukası olan anıtsal bir mezar bulunuyordu. Diğeri ise 2 m yüksekliğinde olup, çapı 20–25 m kadardı. Bu Tümülüs’ün içinde 4,8 × 3,8 m boyutlarında, taştan bir mezar çukuru vardı. Kazılar esnasında mezar odalarının içinde birtakım eşyalar da bulundu.
Toprak seviyesiyle Aslanlı Yol ’un istinat duvarının inşasını kapsayan ilk kısım inşaat 9 Ekim 1944’teki temel atma ile başlamış, 1945’te ise tamamlanmıştır. 29 Eylül 1945’te başlayıp 8 Ağustos 1950’de tamamlanan ikinci kısım inşaatta ise mozole ve tören meydanını çevreleyen yardımcı binalar inşa edilmiştir. 1947 yılının sonuna dek mozolenin temel kazısı ile izolasyonu tamamlanmış; çöküntülere engel olacak biçimde 11 metre yüksekliğe sahip betonarme temel sisteminin demir montajı final aşamasına getirilmiş, ağaçlandırma çalışmaları, arazinin sulama sisteminin büyük bölümü bitirilmiştir. Anıta çıkan yollar, Anıtkabir Aslanlı Yol, tören meydanı, mozole üst döşemesinin taş kaplaması, lahit taşının yerine konulması, merdiven basamaklarının yapılması ve tesisat işleri, 1950 yılında tamamlanmıştır. Şeref holü döşemesi, şeref holü çevresi taşları ve saçak süslemeleri ile tonozlar alt döşemelerini kapsayan dördüncü ve son inşaat evresi de 20 Kasım 1950’de başlayıp 1 Eylül 1953’te sona ermiştir.
26 Ekim 1953'te, Anıtkabir'in inşasının tamamlandığı duyurulan inşaat sonunda projenin toplam maliyeti yaklaşık 20 milyon lirayı bulmuş ve proje için ayrılan 24 milyon liralık bütçeden yaklaşık 4 milyon lira tasarruf edilmişti.
Anıtkabir’de yer alan Barış Parkı, Mustafa Kemal Atatürk’ün “Yurtta Sulh Cihanda Sulh” özdeyişinden ilham alınarak tasarlandı.
Çeşitli ülkelerden ve Türkiye’nin dört bir yanından gelen fidan ve tohumlarla yeşillendirilen arazi, Türkiye’de ve dünyada farklılıkların uyum içinde yaşamını simgeliyor.
Mustafa Kemal Atatürk'ün kabrinin olduğu nokta 905 metredir. Bu iki sayı bizi Atatürk'ün sonsuzluğa gözlerini yumduğu saat olan 9.05’i gösterir.
Anıtkabir'in bulunduğu alana giriş 26 basamaklıdır. Basamakların 26 tane olması sembolik olarak 26 Ağustos'taki Büyük Taarruza ithaf en yapılmıştır.
Aslanlı Yol ‘un girişinde kadın ve erkek heykel grupları ziyaretçileri Cumhuriyet’in getirdiği en önemli yeniliklerden biriyle karşılıyor: Eşitlik.
Anıtkabir'in girişi olan ve 'Aslanlı Yol' olarak adlandırılan bu koridor 262 metredir. Aslanlı yolun sağında ve solunda karşılıklı olarak 24 adet aslan heykeli mevcuttur. Aslanların 24 tane olması, onların 24 Oğuz boyunu temsil etmesinden dolayıdır. Hitit aslanlarından esinlenilerek yapılan aslanlarda, Türkiye’den önce bu topraklarda var olan Anadolu medeniyetlerini simgeliyor.
Yolun iki tarafın, dört mevsim yapraklarını dökmeyen ardıç ağaçlarıyla çevrilidir. Bunun amacının da ziyaretçilerin şehrin kalabalığından uzaklaştırmak ve sakinleştirmek.
Beyaz, kırmızı ve siyah taşlarla döşeli meydanda adeta dev bir kilim serili.
Çatılarının mahya dediğimiz en üst birleşim noktasında mızrak formları, Atatürk’ün son büyük komutan olarak simgelemek adına son Otağ-ı Hümayun’a işaret edilmiştir.
Cumhuriyet inkılaplarını Anıtkabir’de ölümsüzleştirme niyeti, Mozolenin dış cephesinde de yazı bloklarıyla “Atatürk’ün Gençliğe Hitabı” ve “10. Yıl Nutkunun bir bölümü Atatürk için tasarlanan özel yazı tipi ile yazılı.
Şeref Holü ’nün iki yanında yer alan simetrik bronz meşaleler, naaş başında nöbet tutanları temsil ediyor.
Çelenk koyacak yer belli bir meyil ve yükseklikle tasarlanarak gelenlerin mecburen çelenk koyarken Ata’mızın huzurunda eğilmelerini sağlanıyor.
Atatürk’ün silah arkadaşı ve Türkiye Cumhuriyeti’nin ikinci Cumhurbaşkanı İsmet İnönü’nün sembolik lahdi ve mezar odası da Anıtkabir’de yer alıyor.
Ölümünün 85. Yılında sevgi, saygı ve rahmetle anıyoruz.
